Dierindustrie is… mensenleed?

Tijdens voorlichtingsacties krijgen ik en mijn mede-activisten niet zelden te horen dat we ons beter druk kunnen maken over mensen in plaats van over dieren. “Want er is zoveel mensenleed in de wereld.” Dat is helemaal waar. En daarom is het des te belangrijker dat nog meer mensen geïnformeerd raken over de voordelen van een plantaardige levensstijl.

Want wat men – volstrekt begrijpelijk – niet beseft is dat de dierindustrie onlosmakelijk verbonden is met mensenleed. Dus mijn pogingen om consumenten tot die plantaardige levensstijl te verleiden hebben niet alleen tot doel dieren een lijdensweg te besparen, maar ook talloze menselijke slachtoffers. Iets waar ik me overigens voor mijn veganisme ook niet bewust van was, maar waar ik gaandeweg bekend mee ben geraakt. Daarom in dit artikel een greep uit het verborgen mensenleed in de dierindustrie.

1. Ondervoede mensen

Is het niet opmerkelijk dat we jaarlijks 70 miljard veedieren kunnen voeden en dat er tegelijkertijd 820 miljoen mensen in hongersnood verkeren?

Elk jaar sterven er zo’n 8 miljoen mensen aan honger. Niet omdat we niet voldoende voedsel kunnen verbouwen, maar omdat we dit oneerlijk verdelen. Op dit moment is er voldoende plantaardig voedsel op de planeet om ca. 10 miljard mensen te voeden (terwijl we ‘maar’ met 7,7 miljard mensen zijn), maar we kiezen ervoor een groot deel van die gewassen aan dieren te voeren, zodat we hun vlees, melk en eieren kunnen consumeren. Zo’n 90% van de wereldwijde sojateelt en 35% van de graanproductie zijn bestemd als veevoer.

De dieren zetten deze gewassen echter heel inefficiënt om: gemiddeld levert 6 kilo graan slechts 1 kilo vlees op. Hierdoor blijft er uiteindelijk te weinig over om alle mensen op aarde te voeden. Ironisch genoeg woont 82% van de ondervoede kinderen in de landen waar wij grotendeels ons veevoer vandaan halen. Heel triest.

2. Wie houdt ervan om dieren dood te maken?

Dat het slachthuis geen feestje is voor de dieren in kwestie lijkt me evident. Maar die dieren worden niet liefdevol in slaap gezongen of zachtjes doodgeknuffeld. Die moeten worden omgebracht. En daarna in stukken gesneden. Je hoeft geen geleerde te zijn om te weten dat ook dat geen pretje is.

Volgens deze slachthuisdirecteur “willen Nederlanders liever niet werken in een slachterij waar het koud en nat is”. Ook een teamleider van de NVWA vertelde mij eens dat Nederlandse dierenartsen niet warm lopen voor een baan in het slachthuis. Dus waar komen al die medewerkers dan vandaan?

In de vleessector werken hoofdzakelijk Oost-Europese arbeidsmigranten (ca. 80%), steeds vaker afkomstig uit Roemenië, het op-één-na armste land van de EU. Deze migranten zijn door Nederlandse en Duitse uitzendbureaus tewerkgesteld en gezamenlijk gehuisvest in vakantiehuisjes, leegstaande panden of grootschalige wooncomplexen, waar het vaak aan inrichting, hygiëne en privacy veel te wensen over laat.

Fysieke en psychische belasting

Het lopendebandwerk is fysiek uitputtend. Door de torenhoge productiesnelheid komen er honderden dieren per uur langs, wat een groot aantal repetitieve bewegingen met zich meebrengt. Ook grote temperatuursverschillen maken het werk onaangenaam en zwaar. Om nog maar te zwijgen van bloed en ingewanden en angstige, gillende en tegenstribbelende dieren.

“Ze staan van ’s ochtend vroeg tot ’s avonds laat aan de band. En ze durven er niks van te zeggen.” en “Het is moderne slavernij”, zeggen twee Nederlandse collega’s die een andere rol in een slachthuis vervullen. Door de dubbele afhankelijkheid van het uitzendbureau (werk en huisvesting) zijn de migranten volgens FNV vaker bang om zich ziek te melden, o.a. uit angst om terug naar hun land gestuurd worden.

Tot slot is er nog het psychologische effect: werken in een slachthuis is in verband gebracht met verschillende aandoeningen, waaronder PTSS en de minder bekende PITS (perpetration-induced traumatic stress). Ook is er een relatie met depressie, alcohol- en drugsverslaving en zelfmoord.

In gesprek

Tijdens acties bij slachthuizen zijn we ook wel eens in gesprek geraakt met personeelsleden, die net tijdens de ploegenwissel voorbij kwamen rijden. Sommigen gaven aan vegetariër te zijn geworden sinds zij daar werkten. Op de vraag hoe ze er dan nog steeds konden werken kwam als antwoord dat dat vooral was om hun achtergebleven familie financieel te ondersteunen.

Dit artikel in het BD vertelt het persoonlijke verhaal van Roemeen Alexandru, die een boekje opendoet over zijn ervaringen als werknemer bij varkensslachterij Vion.

3. Slavernij in de visserij

Ik val maar gelijk met de deur in huis: de Thaise visindustrie is voor de mensen die daarin werken een regelrechte hel. Mensenleed als uitbuiting, gedwongen arbeid en mensenhandel komen veelvuldig voor volgens dit rapport van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch.

Door overbevissing moet er steeds verder op zee gevist worden, de wateren rondom het bewoonde land zijn gewoonweg (te) leeg. Lokale bewoners zien het niet zitten om maanden van huis te gaan. Dus ook hier rijst de vraag, waar komen die medewerkers vandaan?

Migranten uit buurlanden als Cambodja en Myanmar, op zoek naar een beter bestaan, komen onder valse voorwendselen en/of via mensenhandel terecht in de visserij, waar zij nauwelijks of zelfs niet betaald krijgen. Maanden, soms jarenlang leven zij in gevangenschap op zee. Dwangarbeid, werkdagen van twintig uur, fysieke mishandeling, gedwongen gebruik van drugs voor een hogere productiviteit en een gebrek aan zorg bij ziekte en verwondingen zijn hier niet ongewoon. Een vluchtpoging met de dood bekopen is dan ook geen uitzondering.

Van mensenleed naar bevrijding

Omstandigheden die wij ons niet kunnen voorstellen en waarvan ik in elk geval dacht dat die allang tot het verleden behoorden. Deze vissersvloten zijn leverancier aan Europese merken zoals John West.

Maar er is ook goed nieuws: in de documentaire Ghost Fleet wordt activiste Patima Tungpuchayakul (in 2017 genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede) gevolgd op haar missie om deze gedwongen arbeiders te bevrijden en met hun families te herenigen. En met succes, de teller staat inmiddels op 4000!

Bekijk hier de trailer van Ghost Fleet.

Oké, dan word ik vegetariër

Voor wie dit mensenleed het laatste zetje is om te stoppen met vlees eten, hier nog een aantal must-knows:

• Koeien in de zuivelindustrie worden na gemiddeld 4 zwangerschapsrondes naar het slachthuis gebracht, omdat ze dan niet meer genoeg melk en dus geld opleveren (leeftijd: ca. 5 jaar). Drie van de vier kalfjes die daaruit geboren zijn, worden eveneens geslacht: stiertjes zijn immers nutteloos en er is slechts één koetje nodig om haar moeder op te volgen. 100% van de dieren in deze industrie belandt dus in het slachthuis: in Nederland jaarlijks zo’n 2 miljoen koeien en kalfjes (ter illustratie: het aantal geslachte vleesrunderen is ‘slechts’ 50.000). Oftewel de zuivelindustrie ís de vleesindustrie.
• Kippen in de eier-industrie belanden op een leeftijd van ca. anderhalf jaar in het slachthuis: zij leggen dan niet meer genoeg eieren om winstgevend te zijn. Hun moeders en vaders wordt bij teruglopende vruchtbaarheid eveneens een enkeltje slachthuis gegeven. Daarmee houden ook eieren en eierproducten rechtstreeks verband met slachthuizen (jaarlijks 17 miljoen kippen uit Nederlandse houderijen).
• Kweekvissoorten van het type roofvis (zoals zalm en tonijn) worden gevoerd met wilde vis en zijn dus direct gelinkt aan de commerciële visserij.

Kopfoto: Gerd Altmann