Fascinerend is het, vind je niet? Dat we het ene dier als huisdier beschouwen – onze vrienden voor het leven – en het andere zien als een mals stukje biefstuk. Wat is nu écht het verschil tussen deze dieren? Met andere woorden: waarom eten we varkens en geen honden? En waarom mag jij wel varkens eten en ik niet?
In september 2017 veranderde mijn levenswijze doordat ik ging experimenteren met plantaardig eten. Ik had gelezen dat dit gezonder was en dat paste perfect bij mijn doel toentertijd. Het experiment werd een blijvertje. Wat voor mij begon als een gezondheidsoverweging werd langzaam maar zeker steeds meer een ethische kwestie. Naar mate dat ik meer las over veganisme, de vee-industrie, consumentkeuzes en het milieu begon ik mij meer en meer te verbazen over het feit dat we het ene dier als product zien en het andere als huisdier. Wat maakt dat we een varken of kip mogen gebruiken? En waarom zijn we vredelievend voor honden en katten? En waarom vinden vleeseters het vervelend als ik dit soort vragen stel?
Cognitieve dissonantie in extreme vorm
Vlees eten is eigenlijk een extreme vorm van cognitieve dissonantie; het gaat in essentie tegen onze principes is, maar toch doen we het. Wanneer een vleeseter zich dan vervolgens in aanwezigheid van een (aantal) vegan(s) bevindt of dit thema wordt opgegooid, dan krijgt hij of zij daar vaak kippenvel van.
We kennen de undercoverbeelden bij slachthuizen allemaal wel denk ik, waar varkens geschopt en geslagen worden. Waar hun kelen worden doorgesneden terwijl ze bij bewustzijn zijn. Dat is niet alleen voor vegans schokkend om te zien, maar ook voor vleeseters. De vraag is dus: waarom kijken vleeseters de andere kant op en vegans niet? Waarom gaan we steevast door en eten we varkens, kippen en koeien?
Britse onderzoekers deden een drietal experimenten (bronvermelding onderaan het artikel) om te achterhalen waarom je het ene dier wel eet en het andere dier niet.
1. Intelligentie van het dier speelt een rol
Experiment 1 toetste de rol van de intelligentie van het dier. Wanneer de vleesetende deelnemers een fictieve diersoort kregen voorgeschoteld met een hoge intelligentie, dan vonden zij het moreel onjuist om het dier te eten. Andersom, wanneer zij een minder capabel dier voorgeschoteld kregen, waren de bezwaren minder groot.
2. Onze cultuur beïnvloedt onze vleeskeuze
In het tweede experiment kregen de deelnemers meer informatie over het intelligentieniveau van de dieren die in verschillende culturen gebruikelijk zijn om te eten. Opvallend was dat wanneer de deelnemer al gewend was het betreffende vlees te eten, dat de informatie geen verschil maakte. Bij dieren die normaal niet in de cultuur van de deelnemer werden gegeten, bleek intelligentie gek genoeg wel doorslaggevend.
3. We zijn minder kritisch op onszelf
In het derde experiment kregen de deelnemers een verhaal te horen over John. John is een fictieve liefhebber van varkensvlees en heeft een hond als huisdier. De deelnemers werd gevraagd hoe John zich zou voelen als hij wist dat varkens intelligenter waren dan honden. Ze gaven aan dat John zich dan slecht zou voelen over het eten van varkensvlees en zijn standpunt nog eens onder de loep moest nemen. Wanneer exact dezelfde vraag gesteld werd, maar dan kijkend vanuit hun eigen perspectief, oordeelden ze anders en bleven hun morele overwegingen onveranderd.
De conclusie: we zijn kritisch op anderen, maar toveren de smoezen uit de hoge hoed om eigen keuzes te verantwoorden
Uit het experiment blijkt dat we makkelijk praten over anderen. Maar wordt hetzelfde scenario vanuit onze eigen situatie geschetst, dan hebben we opeens tal van redenen waarom het wél mag. Argumenten die we gebruiken bij een ander, schuiven we bij onszelf snel aan de kant. Best opvallend toch?
Het lijkt erop dat ik mijn antwoord heb gevonden op de vragen: ‘Waarom eten we varkens en geen honden?’ en ‘Waarom mag jij wel varkens eten en ik niet’?
Bronnen
SAGE journals > om het complete onderzoek te downloaden tegen een vergoeding.
Faunalytics > voor een globale samenvatting.
Meat Reality > voor een globale samenvatting.
