In eerdere blogs schreven we over macronutriënten (koolhydraten, eiwitten en vetten) en micronutriënten (vitaminen en mineralen). Plantaardige voeding levert nog een derde voedselcomponent; de fytonutriënten. In dit artikel meer daarover.
Goed voor de planten, goed voor ons
Fytonutriënten worden ook wel fytochemicaliën of planteningrediënten genoemd. Het zijn bioactieve stoffen die voorkomen in plantaardige voeding. Hiermee verdedigen planten zich bijvoorbeeld tegen infecties en insecten. Door het gebruik van bestrijdingsmiddelen bij de teelt is het voor de plant minder noodzakelijk deze verdedigingsstoffen aan te maken. Dit is een belangrijke reden dat biologisch geteelde groenten en fruit meer van deze stoffen bevatten. Deze planteningrediënten werken als antioxidant; ze beschermen je weefsels en je cellen tegen vrije radicalen*.
*Vrije radicalen zijn agressieve stoffen die in sommige gevallen schade kunnen veroorzaken aan weefsel en cellen. Vrije radicalen ontstaan bij een normale stofwisseling maar ook bij bijvoorbeeld stress, roken, alcohol en zonnen. Vrije radicalen zijn niet altijd slecht; ze maken bijvoorbeeld ook bacteriën onschadelijk.
Kies voor kleur
Misschien heb je wel eens gehoord van flavonoïden, bioflavonoïden of polyfenolen. Deze groep van fytonutriënten zorgen voor de rijke kleur van veel groenten en fruit; zoals het blauw van blauwe bessen, rood of geel van paprika, oranje van wortelen en paars van de aubergine. Het groene pigment komt vaak van een andere categorie, nl. carotenoïden. Voorbeelden van carotenoïden zijn alfa- en betacaroteen. Kies je dus voor een bord vol kleur dan heb je bijna vanzelf een boel antioxidanten te pakken.
Fytonutriënten in cacao
Goed nieuws voor chocoladejunkies; in cacao komen veel fytonutriënten voor. Cacao bevat bijvoorbeeld flavonoïden die ontstekingsremmend werken. Ook remt cacao de oxidatie van cholesterol in het lichaam. Je kunt beter wel voor pure chocolade kiezen; deze bevat de meeste polyfenolen (werken bloeddruk- en cholesterolverlagend) en bevat vaak ook minder suiker. En natuurlijk kies je een reep zonder melk. Ondanks deze goede eigenschappen is toch het advies maximaal 20 gram pure chocolade per dag te nemen, vanwege het hoge gehalte aan verzadigd vet en suiker.
Verschillende gezondheidsvoordelen
Er zijn enorm veel verschillende fytonutriënten in plantaardige voeding, waarschijnlijk wel tienduizenden, zoveel dat nog lang niet alles is onderzocht. Maar dat deze beschermende plantenstoffen bijdragen aan onze gezondheid staat voor steeds meer wetenschappers vast. Enkele functies:
- vangen van vrije radicalen
- verhogen van ontgifting
- reguleren van hormonen
- antivirale en antibacteriële werking
- verhinderen van celwoekering
- remmen van ontstekingen
Best een technisch verhaal zo.. maar eigenlijk is het ook weer heel makkelijk. Hier een paar tips om optimaal te profiteren van deze actieve plantenstoffen:
- Eet plantaardig
- Varieer zoveel mogelijk
- Kies voor kleur
- Als het kan koop biologisch
- Gebruik veel kruiden en specerijen
- Drink veel water
Dit artikel is gebaseerd op de orthomoleculaire leer.
Je kunt meer lezen over deze plantenstoffen in Juglen Zwaan’s boek De voedingswijzer.
